Kostendelersnorm: wat houdt het in?
Samenvatting:
Wanner je met één of meer volwassenen samenwoont, daalt je bijstandsuitkering meestal. Hoeveel precies, hangt af van het aantal huisgenoten. De percentages en voorbeelden vind je verderop in dit artikel.
Niet iedereen in huis telt mee voor de kostendelersnorm. Jongeren onder de 27, studenten en bepaalde huisgenoten kunnen buiten beschouwing blijven.
Hoe meer volwassenen op één adres, hoe lager het bedrag per persoon. We zetten later in het artikel uiteen hoe de gemeente dit berekent en welke uitzonderingen er zijn.
De kostendelersnorm kijkt vooral naar het aantal volwassen huisgenoten, niet naar hun inkomens. Maar in sommige situaties, zoals als je samen een huishouden vormt of kosten deelt op een manier die de gemeente anders beoordeelt, kan dit toch invloed hebben op je uitkering.
Klopt je uitkering niet of twijfel je over de toepassing van de kostendelersnorm? Onze advocaat kan gratis bezwaar voor je maken.
De kostendelersnorm kan grote invloed hebben op de hoogte van je bijstandsuitkering, zeker als je samenwoont of huisgenoten hebt. Veel mensen merken dat pas wanneer de gemeente een brief stuurt of de uitkering ineens wordt aangepast. Hieronder leggen we je uit hoe de kostendelersnorm werkt, wat jouw rechten zijn en wanneer de gemeente wél of géén rekening mag houden met huisgenoten.
Loop je al tegen problemen aan of ben je het niet eens met een beslissing? Dan staat Krijg Je Bijstand voor je klaar: onze advocaat belt je binnen één werkdag, denkt met je mee en helpt je gratis verder.
Wat houdt de kostendelersnorm in?
De kostendelersnorm bepaalt hoeveel bijstand je krijgt als je met meerdere volwassenen in één huis woont. De overheid gaat ervan uit dat je kosten kunt delen, zoals huur, energie en boodschappen. Daardoor krijg je minder bijstand naarmate je met meer volwassenen samenwoont. Hoe meer volwassenen van 27 jaar of ouder in een woning wonen, hoe lager de bijstandsuitkering per persoon is.
Hoeveel je precies krijgt, hangt af van het aantal kostendelers in je woning. De gemeente berekent dit bedrag. De kostendelersnorm kan invloed hebben op jouw uitkering, maar soms mag de gemeente hem niet toepassen. Ben je het niet eens met een beslissing, dan kun je daartegen bezwaar maken met de hulp van onze advocaat.
Kostendelersnorm in de bijstand
De kostendelersnorm in de bijstand betekent dat je uitkering lager wordt als je samenwoont met meerderjarige huisgenoten, omdat de gemeente ervan uitgaat dat jullie de woonkosten kunnen delen. Hoe meer volwassenen van 27 jaar of ouder in dezelfde woning wonen, hoe lager de uitkering per persoon wordt.
Daarbij kijkt de gemeente niet naar het inkomen of vermogen van je huisgenoten, maar alleen naar het aantal medebewoners. Huisgenoten onder de 27 jaar of huisgenoten die studeren en studiefinanciering ontvangen, tellen niet mee als kostendeler. Belangrijk om te weten is dat deze regeling anders werkt dan bij partners: bij partners worden de inkomens wél gecombineerd, bij de kostendelersnorm niet.
Kostendelersnorm Participatiewet
De kostendelersnorm maakt onderdeel uit van de Participatiewet en bepaalt hoeveel bijstand je ontvangt wanneer je met meerdere volwassenen in één huis woont. De wet gaat ervan uit dat je kosten zoals huur, energie en boodschappen kunt delen met huisgenoten van 27 jaar of ouder, waardoor je minder uitkering nodig zou hebben. Hoe meer volwassenen er in de woning wonen, hoe lager de bijstandsnorm per persoon wordt.
De Participatiewet kent ook duidelijke uitzonderingen. Zo tellen studenten met studiefinanciering, jongeren onder de 27 jaar, commerciële huurders en sommige mantelzorg situaties niet mee als kostendeler. Hierdoor mag de gemeente in die gevallen de kostendelersnorm niet toepassen. Toch gaat het in de praktijk regelmatig mis, bijvoorbeeld wanneer de gemeente iemand ten onrechte als kostendeler meetelt. In zulke situaties kun je bezwaar maken tegen de beslissing en hulp inschakelen om je recht te halen.
Kostendelersnorm leeftijd
De kostendelersnorm hangt sterk samen met de leeftijd van je huisgenoten, omdat dit bepaalt of iemand wel of niet meetelt als kostendeler. In de basis geldt: alleen volwassenen van 27 jaar of ouder tellen mee voor de kostendelersnorm. Woon je met iemand die jonger is dan 27 jaar? Dan wordt die persoon niet als kostendeler gezien en mag de gemeente jouw bijstand om die reden niet verlagen. Ook studenten die studiefinanciering ontvangen worden niet meegerekend, zelfs als ze ouder zijn dan 27.
Wat valt er onder gezamenlijk inkomen?
Bij de bijstand wordt altijd gekeken naar je eigen inkomen, omdat dit bepaalt hoeveel uitkering je nodig hebt. Bij de kostendelersnorm telt het inkomen van je huisgenoten niet mee; het gaat alleen om het aantal volwassenen van 27 jaar of ouder in de woning. Hoe meer van deze kostdelers er wonen, hoe lager jouw bijstand, omdat de gemeente ervan uitgaat dat jullie de woonkosten kunnen delen.
Het begrip gezamenlijk inkomen speelt dus alleen bij samenwonende partners, waarbij beide inkomens wél worden meegerekend, maar bij kostendelers telt echt alleen het aantal medebewoners. Zo bepaalt de combinatie van je eigen inkomen en het aantal kostendelers hoe hoog je bijstandsuitkering uiteindelijk wordt.
De kostendelersnorm berekenen: hoe doe je dat?
De kostendelersnorm berekenen doe je door eerst te tellen hoeveel volwassenen van 27 jaar of ouder in jouw woning wonen, want alleen zij tellen mee als kostendeler. Vervolgens kijk je naar de standaard bijstand tarieven voor één persoon en pas je daar een percentage op toe afhankelijk van het aantal kostendelers.
Bijvoorbeeld: bij 2 kostendelers geldt meestal 100% van de gehuwdennorm, terwijl bij 3 kostendelers elke kostendeler nog maar 43,33% van de bijstandsnorm krijgt. Het inkomen of vermogen van de huisgenoten wordt hierbij niet meegerekend; alleen het aantal telt, terwijl jouw eigen inkomsten wél invloed hebben op het uiteindelijke uitkeringsbedrag.
Hoe hoog mag het gezamenlijk inkomen zijn?
Wanneer je in de bijstand zit, kijkt de gemeente naar jouw eigen inkomen om te bepalen hoeveel uitkering je nodig hebt. Het begrip gezamenlijk inkomen speelt vooral bij samenwonende partners: hun inkomens worden gecombineerd om te berekenen of en hoeveel bijstand ze krijgen.
Bij de kostendelersnorm telt het inkomen van huisgenoten niet mee; alleen het aantal volwassenen van 27 jaar of ouder in de woning bepaalt hoe laag de bijstand wordt. De inkomsten van je huisgenoten hebben geen effect op jouw uitkering. Alleen jouw eigen inkomen of dat van een partner wordt meegenomen bij het berekenen van het uiteindelijke bedrag.
Hoeveel bijstand krijg ik als ik bij mijn ouders woon?
Als je bij je ouders of andere familie woont en een bijstandsuitkering ontvangt, kan dit invloed hebben op de hoogte van je uitkering. De gemeente beoordeelt of je financieel afhankelijk bent van je familie; bijvoorbeeld gratis wonen of een bijdrage ontvangen kan als inkomen worden gezien en je recht op bijstand beperken.
Om verrassingen of terugvorderingen te voorkomen, is het belangrijk je woonsituatie volledig en op tijd door te geven. Kom je er niet uit of heb je gedoe met de gemeente? Onze advocaat helpt je kosteloos bij bezwaarprocedures, zodat je krijgt waar je recht op hebt.
Hoeveel bijstand krijg je als je samenwoont?
Als je een bijstandsuitkering ontvangt en gaat samenwonen, past de gemeente de gehuwdennorm toe: jullie krijgen één gezamenlijke uitkering in plaats van twee aparte. Dit betekent bijvoorbeeld dat samenwonenden ongeveer €1.825 netto per maand ontvangen, terwijl een alleenstaande €1.278 netto per maand krijgt (exclusief vakantiegeld).
De uitkering per persoon is lager, omdat wordt aangenomen dat de kosten van levensonderhoud gedeeld worden. Het exacte bedrag kan verschillen door leeftijd, woonsituatie of inkomsten van je partner.
Hoeveel bijstand met 2 kostendelers?
Als je een bijstandsuitkering ontvangt en er wonen 2 volwassenen van 27 jaar of ouder in één woning, ligt de bijstand ongeveer rond de €978 per maand (inclusief vakantietoeslag). Dit komt neer op ongeveer 50% van de norm voor twee gehuwden. Het exacte bedrag kan iets verschillen per gemeente, afhankelijk van de lokale regels en de specifieke situatie van de uitkering.
Wat is de kostendelersnorm voor 3 personen?
Als er 3 volwassenen van 27 jaar of ouder in één woning wonen, geldt de kostendelersnorm van 43,33% van de bijstandsnorm per persoon. Samen komt dit neer op een totale bijstand van ongeveer 130% van de norm voor een tweepersoonshuishouden, waarbij de uitkering per persoon lager is dan bij een eenpersoonshuishouden.
Wat is de kostendelersnorm in 2026?
In 2026 is de kostendelersnorm vergelijkbaar met die in 2025. Bij de kostendelersnorm geldt: hoe meer volwassenen in het huishouden, hoe lager het percentage van de bijstandsnorm per persoon: bij 1 persoon 70%, bij 2 personen 50%, bij 3 personen 43,33%, bij 4 personen 40% en bij 5 personen 38%. Het totale bedrag hangt dus af van het aantal kostendelers in huis.
Hoeveel is een bijstandsuitkering 2026 netto per maand?
De netto bijstandsuitkering voor 2026 zal iets hoger zijn dan in 2025. Ter indicatie: in 2025 kreeg een alleenstaande tussen €1.278 en €1.369 per maand (exclusief vakantiegeld), samenwonenden ongeveer €1.955 per maand en bij toepassing van de kostendelersnorm met 2 personen ligt de uitkering rond €978 per persoon (exclusief vakantiegeld).
Hoe helpt onze advocaat jou bij de kostendelersnorm?
Loop je tegen problemen aan omdat de gemeente de kostendelersnorm toepast op jouw bijstandsuitkering? Bijvoorbeeld wanneer je uitkering wordt verlaagd omdat er volwassenen van 27 jaar of ouder bij je in huis wonen, of wanneer je twijfelt of de gemeente de norm correct heeft berekend?
De advocaat van Krijg Je Bijstand kijkt met je mee of de gemeente de regels juist toepast en begeleidt je bij het indienen van een bezwaar of beroep als dat nodig is.Ook bij andere kwesties rondom de kostendelersnorm, zoals een onverwachte stopzetting van je uitkering of terugbetaling, kun je rekenen op deskundige ondersteuning.
Hoe gaat onze advocaat te werk?
Onze advocaat helpt je snel als er iets misgaat met je bijstandsuitkering door de toepassing van de kostendelersnorm. Je kunt eenvoudig contact opnemen via ons formulier of door een WhatsApp-bericht te sturen met een korte toelichting op je situatie met de brieven van de gemeente. Binnen één werkdag neemt de advocaat contact met je op om samen alles door te nemen. Houd je BSN en relevante documenten bij de hand, zodat we gericht kunnen helpen.
Wanneer blijkt dat je zaak in behandeling kan worden genomen, regelt de advocaat een toevoeging (gesubsidieerde rechtsbijstand). Dit betekent dat onze juridische hulp voor jou volledig kosteloos is. De advocaat stelt vervolgens een bezwaarschrift op tegen de beslissing van de gemeente, dat je eerst zelf kunt nalezen en goedkeuren. Daarna volgt de advocaat het hele proces op de voet en houdt je op de hoogte van elke stap.
Veelgestelde vragen over de kostendelersnorm
Wil je meer weten over de kostendelersnorm en hoe deze jouw bijstandsuitkering beïnvloedt? Hieronder vind je antwoorden op de meest gestelde vragen over jouw rechten en wanneer onze advocaat je kan bijstaan.
-
In de IOAW (Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers) geldt ook een kostendelersnorm. Net als bij de bijstand wordt de uitkering verlaagd als iemand samenwoont met volwassenen van 27 jaar of ouder, omdat ervan wordt uitgegaan dat de woonkosten gedeeld kunnen worden. Het inkomen of vermogen van deze medebewoners telt overigens niet mee.
-
Bij de AOW wordt geen traditionele kostendelersnorm toegepast zoals bij de bijstand. Wel kan de uitkering lager uitvallen als een AOW’er samenwoont met een partner of andere volwassenen, omdat het gezamenlijke inkomen en vermogen dan meetellen voor de hoogte van bepaalde toeslagen of aanvullende uitkeringen.
-
Bij de bijstand bepaalt jouw eigen inkomen hoeveel uitkering je krijgt. Het inkomen van huisgenoten telt bij de kostendelersnorm niet mee; alleen het aantal volwassenen van 27 jaar of ouder in huis beïnvloedt de hoogte van je uitkering.
-
Als je bij je ouders of familie woont, kan de gemeente de kostendelersnorm toepassen, waardoor je bijstandsuitkering lager wordt naarmate er meer volwassenen van 27 jaar of ouder in huis wonen. Bij 2 kostendelers ontvang je bijvoorbeeld ongeveer €978 per maand, bij 3 kostendelers ongeveer 43,33% van de bijstandsnorm per persoon. Onze advocaat helpt je kosteloos bij bezwaar en controleert of de norm correct is toegepast.
-
Wanneer je samenwoont en een bijstandsuitkering ontvangt, geldt meestal de gehuwdennorm, waarbij jullie één gezamenlijke uitkering krijgen in plaats van twee aparte. Dit bedrag is samen ongeveer €1.825 netto per maand, tegenover €1.278 netto per maand voor een alleenstaande (exclusief vakantiegeld). De uitkering per persoon is lager omdat de kosten van levensonderhoud worden gedeeld.